Waterpleinen

Waterpleinen worden in het algemeen toegepast in binnenstedelijke gebieden waar weinig ruimte is voor waterbuffering en infiltratie door de hoge grondwaterstanden niet mogelijk is.

In dichtbebouwde stedelijke gebieden is het meestal lastig ruimte te vinden voor regenwaterretentie terwijl de noodzaak juist in deze gebieden groot is. 

Section scheme of a water square

In verschillende steden zijn hiervoor voorzieningen ontworpen in de openbare ruimte. Bij deze voorzieningen, de waterpleinen, is een koppeling gelegd met andere stedelijke functies zoals speelvoorzieningen, groen en verblijfsfuncties.

De pleinen hebben een dieper gelegen gedeelte dat bij sterke neerslag onder kan lopen. Het regenwater van het omliggende stadsdeel is middels open afvoeren of een regenwaterriool op het plein aangesloten.

Er moet veel aandacht aan een zorgvuldige, functionele en esthetische vormgeving van dergelijke waterpleinen besteed worden.

Na een regenbui vullen zich eerst de laagste gedeelten van het waterplein en daar blijft het water ook het langst staan. De gedeelten die onder water komen te staan moeten gemakkelijk schoon te maken zijn en na iedere bui gereinigd worden.

Waterplein

Waterplein

Waterpleinen hebben een aantal voordelen ten opzichte van andere buffervoorzieningen:

• Waterpleinen maken de dynamiek van het water zichtbaar in de stad en kunnen daarmee de belevingswaarde verhogen.
• Waterpleinen kunnen gecombineerd worden met andere openbare stedelijke functies en creëren zo een meervoudig gebruik van de ruimte.
• In waterpleinen kan bij een juist ontwerp een grote peilfluctuatie worden gerealiseerd en kan er dan veel water worden gebufferd.

Bij het ontwerp kan rekening gehouden worden met een ‘gefaseerd vullen’ van het plein. Zo zijn in het ontwerp voor het Bloemhofplein in Rotterdam de speelgedeelten als eerste gevuld zodat het gebufferde water onderdeel uit kan maken van het spelen. [Nooijer, 2011]

De stedelijke grondwaterstand is een belangrijk aandachtspunt. De in het algemeen grote bufferhoogte in combinatie met de lage ligging ten opzichte van het maaiveld betekent meestal dat het diepste punt van het plein onder de grondwaterstand komt te liggen. Om te voorkomen dat in deze situatie het plein volloopt met grondwater zal de buffervoorziening van het plein waterdicht uitgevoerd moeten worden. Ook zal de constructie niet alleen berekend dienen te worden op de belasting bij volledige vulling maar ook op het opdrijven van de constructie. Dit kan tot aanmerkelijke kostenverhogingen leiden.

Onderhoud en beheer zijn belangrijk omdat het water bovengronds en dus ongezuiverd op het plein komt. Dit betekent dat vervuilingen zoals modder, straatvuil, bladeren en takken na het wegpompen van het water op het plein achterblijven. Deze verontreinigingen dienen direct na het droogvallen van het plein verwijderd te worden om ervoor te zorgen dat het plein weer aantrekkelijk en bruikbaar is.