Water◼◼◼
Hitte◼◼
Biodiversiteit◼◼
Stadslandbouw◼
Luchtkwaliteit◼
Energie◼
Sociaal-maatschappelijke en economische waarde◼◼
Multifunctioneel ruimtegebruik◼◼
Constructiekosten◼
Onderhoud/beheer◼

Ontharden en bodemverbeteren: Tegels eruit, groen erin

Minder tegels in de tuin en in het stedelijk gebied heeft veel voordelen: Het regenwater kan in de bodem wegzakken en het grondwater aanvullen.

Verharde oppervlakken worden in de zomer heter dan groene; het weghalen van tegels schept meer ruimte voor beplanting en het groen houdt het gebied koeler op hete zomerse dagen. Het weghalen van tegels biedt meer ruimte aan flora en fauna en natuurlijk bodemleven.

Inheemse vaste planten die op de bodem afgestemd zijn hebben minder water nodig. Bodembedekkers beschermen de bodem tegen uitdroging en bieden voedsel voor vogels, vlinders, bijen en insecten voor een betere biodiversiteit.

In het stedelijk gebied is veel oppervlak onnodig verhard, vaak met het argument van makkelijk onderhoud. Ongebruikt verhard oppervlak moet daarentegen ook onderhouden worden: het moet geveegd worden en vaak worden er ook nog bestrijdingsmiddelen tegen ongewenste kruiden toegepast. Het is dan ook zeer de vraag of een onderhoudsarm wild grasveld dat maar twee keer per jaar gemaaid moet worden meer onderhoud vraagt.

Niet verharde onbeplante oppervlakken drogen sneller uit en hebben dan ook minder koelend vermogen. Daarnaast neemt het opnemend vermogen voor water van een droge bodem af. Tijdens heftige regenbuien stroomt van een uitgedroogd oppervlak meer water af dan van een nat oppervlak. Beplanting verbetert dus het infiltratievermogen. Hogere beplanting zoals heesters verhogen het opnamevermogen van de bodem met een factor drie. Reden hiervoor is de betere doorworteling van de bodem waardoor de bodem poreuzer is. [Ministerium für Klimaschutz NRW, 2011]

Door organisch materiaal toe te voegen wordt het bodemleven gestimuleerd. Materialen die gebruikt kunnen worden zijn bijvoorbeeld compost, grasmaaisel, houtsnippers, cacaodoppen, humusrijke grond en mest. Duurdere verbeteraars zijn bentoniet, biochar en lavasteen. Uiteraard moet goed naar de kwaliteit van de grond gekeken worden bij de keuze van de verbeteraars.

Niet alleen horizontale oppervlakken zoals maaiveldverhardingen en daken, maar ook verticale oppervlakken (gevels, geluidsschermen) kunnen onthard worden. In het algemeen geldt: hoe ruwer het oppervlak des te groter het effect. Een bloemenweide doet meer dan een gazon en struiken doen meer dan kruidachtigen. Het effect op de luchtkwaliteit wordt waarschijnlijk voor het grootste deel veroorzaakt door de reductie van de opwerveling van neergeslagen fijnstof.

Bij gebrek aan ruimte op het maaiveld kunnen groene gevels worden toegepast. Deze leveren ook een bijdrage aan de fijnstofbinding maar, vooral aan de verlaging van de luchttemperatuur.

Zie ook de maatregel: Groengebieden aanleggen, behouden, verbeteren en oppervlakte ontharden.